Okul Çağı Çocuklarına Ev Desteği Nasıl Olmalıdır?

ÇOCUKLARDA ÖDEV SORUMLULUĞU

Çocuklarda ödev sorumluluğu, yetişkin yardımı olmaksızın çocuklara ödevlerine dair sorumluluk verilmesidir. Ayrıca çocukların ödevlerini yapabilme-tamamlayabilme becerisi kazanmaları önemli bir gelişim aşamasıdır. Çocuklarda ödev sorumluluğunda ancak bu kazanım için zamana ihtiyaç vardır.

Çocukların ödevlerini kendi başlarına yapmalarının gerekliliğinden konuşurken; bunun bir anda gerçekleşemeyeceği, anne ve babanın desteğinin bir anda değil yavaş yavaş azaltılması gerektiği ve çocuğa bir anda tüm sorumluluğu vermek yerine küçük sorumluluklarla sürece başlamak gerektiği unutulmamalıdır.

Her çocuğun öğrenme hızı ve stili farklıdır. Dolayısı ile her çocuk için okul ders ve ödevleri ile ilgili aile içerisinde çocuklarda ödev sorumluluğu konusunda izlenecek yol da farklılaşmaktadır. Ancak ilkokul yılları sonlanana dek sistemli ve düzenli olarak ebeveyn desteğin sürüyor olması kesinlikle normal ve gereklidir.

Bazı çocuklar ‘ödev’ sorumluluğuna karşı beklenenden daha tepkili ve isteksiz olabiliyor, red davranışı gösterebiliyorlar. Bunun sebebi;

Çocukla edilen sohbetlerde gündemin sürekli ödevler oluşu.
Ödev yapılırken sürekli çocuğun yanı başında durmak.
Çalışma zamanını doğru ve işlevsel ayarlaması için çocuğa yardım etmemek. (oyuna vakit kalmayacak ya da karnı aç ve dinlenmemişken ödeve oturması ya da uzun ödevlerde mola vermemesi.)
Ödev ile ilgili sürekli eleştiride bulunmak.
Özellikle ilkokul 1-2-3 öğrencilerinin yazıları ile ilgili sürekli düzeltmeler yapmak, yaptıklarını bir türlü beğenmeyip, silmek ve yeniden yazmalarını beklemek.
Çocuğun ‘neyi’ anlamadığını anlamamak ve yapamadıkları için ‘tembel’ etiketini yapıştırmak.
Ödev yapıldığında ödül, yapılmadığında ceza vermek.
Ödev ve okul ile hiç ilgilenmemek olabilir.

Anne ve babalar sorumluluk bilinci kazandırmak için neler yapabilirler?

Destekleyici ve takdir edici söylemleri cümlelerinizde kullanmanız önemli.
Çocuğunuz ile iletişimde tek konu dersler ve ödevler olmamalı.
Çocuğunuz ile baş başa geçirdiğiniz, ona ayırdığınız tek zaman dilimi ‘ödev saati’ olmamalı.
Ödevin nerede ve hangi saat aralıklarında yapılması gerektiğini net olarak belirlemelisiniz.
Ödevi nerede ve ne zaman yapmak istediğine dair çocuğunuzun fikrini almalısınız.
Zaman yönetimi ile ilgili çocuğunuza destek olmalısınız. Örneğin; ‘Derslerin 16:00 da bitiyor. Yemek yiyip biraz dinlendikten sonra 17:00 de ödevlerine başlaman mantıklı olacaktır. Ama ödev yaparken ihtiyaç duyabileceğin molaları iyi hesaplayalım ki ödevler bittikten sonra oyun oynamak için zamanın kalsın, ne dersin?’ gibi onu da dinleyeceğiniz ortamlar yaratmalısınız.
Ödev saatinde, ödevlere beraber bakabilir ve hangisinden başlayacağına beraber karar verebilirsiniz. Ödevlerin uzunluğuna ve çocuğunuzun dikkatini süresine göre ödevleri 2 ya da 3 parçaya bölebilirsiniz. Bu aralarda 10-15 dakika hareketli molalar vermesini sağlamak yararlı olacaktır.
Ödevlerde sizden destek istediğinde (örneğin problemi anlamadığında) elbette destek olup, yol göstermelisiniz. Rehberlik etmelisiniz. Dikkat etmeniz ve kaçınmanız gereken yaklaşım çocuğunuz yerine ödevi yapmamak, onun yerine soruları çözmemektir.
Ödevlerin kontrolünde önemli olan özenli bir şekilde, hepsinin yapılıp yapılmadığıdır. Yanlışlar, konu eksikleri, bilgi yanlışları zamanla giderilecektir. Ödev özenle tamamlanmış ise önce takdir edip, sonra tekrar göz atması için yanlış yerleri gösterebilirsiniz. Yanlışını düzeltemiyor ise, onunla soru üzerinden gidip, çözümü nasıl yaptığını-yanıtı ne düşünerek verdiğini anlamaya çalışarak; ‘şuraya’ tekrar bir dikkat et istersen gibi, dikkatinden kaçan şeyi ona göstermeyi deneyebilirsiniz.

Ödevlerin ciddi anlamda çocuğunuza ağır geldiğini, onun zorlandığını düşünüyorsanız önce öğretmeniyle gözlemlerinizi paylaşmalısınız. Ardından öğretmeninin fikirlerini dinlemeli ve ortak olumsuz görüşler var ise bir uzman ile görüşmeniz doğru olacaktır. Doğru gözlem, inceleme ve çalışmalar yapıldığında ödev yapmama sorununun altından esas sebep olarak dikkat eksikliği, dikkat bozukluğu, özel öğrenme güçlüğü ya da zekâ geriliği ortaya çıkabilir.